Mapy w historii człowieka istnieją od tysiącleci. Człowiek niemal od zarania dziejów posiadał potrzebę zapisu i przekazu informacji, najpierw w sposób prosty, ograniczony, z czasem, wraz z rozwojem cywilizacji, w sposób coraz bardziej złożony, jako dokumentacja działań gospodarczych, zapisując gromadzone wiadomości o nowo poznanych ludach, bogactwach, czy zagrożeniach. W czasach późniejszych w wyniku poznawania  nowych kontynentów oraz kultur, konieczne było sporządzenie materiałów obrazujących te odkrycia. Rysunki wykonywane były w różnych technikach i przy użyciu lokalnych narzędzi i materiałów (1.). Wraz z powstawaniem nowych sposobów prezentacji map, zmieniała się także opisywana na nich powierzchnia ziemi. Zestawiając ze sobą poszczególne horyzonty czasowe mamy możliwość nie tylko prześledzenia przemian, jakie zaszły na określonym terenie, ale także poznania historii tego obszaru zapisanej w treści kartograficznej. Właśnie wspomniane powyżej zestawienie kartograficzne jest celem niniejszej pracy. W ramach realizowanego projektu został stworzony geoportal historyczny miasta i gminy Kostrzyn oraz przeprowadzono inwentaryzację obiektów historycznie ważnych dla tego regionu.

    Rozwój zainteresowań w zakresie historii regionalnej sprawił, że w ostatnich latach powstały liczne publikacje i monografie skupiające się nad rozwojem i historią Kostrzyna i jego okolic. W niniejszej pracy, wspomniane powyżej źródła zostały zebrane, opracowane i udostępnione na stronie internetowej, gdzie każdy użytkownik ma możliwość zapoznania się z historią okolicy. Dzieje Kostrzyna sięgają XII wieku (najstarszy dokument wspominający o Kostrzynie pochodzi z lat 1187-1193, gdzie mowa jest o uposażeniu joannitów poznańskich położonych w Opolu kostrzyńskim), a poprzedzający go gród mógł istnieć już w XI, czy X wieku (2). Ponad siedemsetletnia historia miasta sięga czasów panowania księcia Przemysła I, skrywając w sobie liczne, dziś często zapomniane obiekty, będące dziedzictwem kulturowym tego miejsca. Zebrane i zaprezentowane w przejrzysty sposób informacje mają na celu rozpropagowanie wartości historycznej jaką posiada gmina Kostrzyn.

    Istotnym elementem niniejszej pracy jest zbiór archiwalnych map, opracowanych współczesnymi technikami geoinformacyjnymi. Wykorzystanie analiz GIS, pozwoliło na zestawienie historycznych źródeł kartograficznych ze współczesnymi, co daje możliwość dokładnego prześledzenia zmian, jakie zaszły na terenie gminy Kostrzyn. Wykorzystane mapy stały się podstawową informacją, a specjalistyczne oprogramowanie komputerowe posłużyło jako narzędzie do ich przetworzenia. Zestawienie ze sobą nowoczesnych i precyzyjnych technologii oraz historycznych podkładów mapowych, których dokładność i wiarygodność spada wraz z oddalaniem w przeszłość sprawia, że konieczne jest wypracowanie metod i procedur pozwalających na wiarygodną interpretację porównawczą obu źródeł (3). Narzędzia upraszczające powyższy proces należą do rozwijającej się dziedziny badań określanej jako GIS historyczny, czyli „hGIS” (ang. Historical Geographic Information System), a czynności do nich zaliczane to skanowanie, kalibracja i wektoryzacja (4;5;6;3). Oparte na zaawansowanej technologii Systemów Informacji Geograficznej metody wykorzystywane w hGIS łączą w sobie takie dziedziny jak geografia historyczna, kartografia i geoinformacja (7;8;5;3). Dane pochodzące z wykorzystanych w niniejszej pracy podkładów mapowych, poddanych procesowi wektoryzacji, nie pochodzą z bezpośrednich pomiarów w terenie, przez co ich wartość informacyjna jest niższa niż danych źródłowych (9;10;3). Warstwy prezentujące etapy ewolucji sieci osadniczej i komunikacyjnej mają charakter wtórny (5; 11). Mimo tego prezentacja różnych przestrzeni czasowych oraz możliwość swobodnego przełączania się między poszczególnymi latami pozwala na wnikliwą analizę sieci drogowej oraz osadniczej miasta i jego okolicy. Wpasowane we współczesne układy współrzędnych mapy, można porównywać między sobą oraz odnieść do stanu aktualnego, reprezentowane na podkładzie współczesnej mapy, która została zaczerpnięta z OpenStreetMap.

    Projekt został wzbogacony o liczne źródła ikonograficzne takie jak archiwalne pocztówki i widokówki, które prezentują wygląd oraz życie mieszkańców dawnego Kostrzyna. Przegląd tych zbiorów obrazuje zmiany jakie zachodziły w mieście i jego okolicy na przestrzeni ostatnich stu lat. W celu lepszej wizualizacji i lokalizacji miejsc przedstawionych w archiwalnych źródłach, pocztówki zostały wpasowane we współczesne zdjęcia. Dzięki takiemu zabiegowi uzyskano możliwość obejrzenia tego miejsca w dwóch różnych okresach na jednym zdjęciu. Sprawia to, że możemy w sposób bezpośredni zobaczyć jak zmieniały się wybrane miejsca analizowanego obszaru.

    Oprócz opracowania źródeł kartograficznych i ikonograficznych zostały przeprowadzone analizy danych bibliograficznych. Ich opracowanie wzbogaciło niniejszy projekt, a sporządzone w przystępny sposób opisy zostały dołączone do strony internetowej, gdzie użytkownik może prześledzić historię danego obiektu. Rys historyczny ukazujący dzieje miasta, jest doskonałym materiałem dla każdego, kto choć trochę interesuje się regionalną historią.

Jak zostało wspomniane wyżej, finalnym projektem niniejszej pracy jest geoportal, czyli aplikacja sieciowa oferująca użytkownikowi dostęp do danych przestrzennych. Serwer, na którym działa taki geoportal, nie wymaga do swojej obsługi żadnych specjalistycznych oprogramowań. Użytkownik łączy się z nim za pomocą przeglądarki internetowej. Dzięki temu złożoność usług oraz danych jest ukryta przed użytkownikiem w postaci przyjaznego graficznie interfejsu, stanowiącego pewnego rodzaju bramę prowadzącą do danych przestrzennych (12).

    Niniejsze opracowanie jest pierwszym tego rodzaju dla miasta i gminy Kostrzyn, skupiającym się na praktycznej prezentacji i zestawieniu ze sobą różnych horyzontów czasowych. Jednym ze znanych autorowi opracowań, które swoją treścią nawiązujące do niniejszego, jest projekt „Mapy WIG w XXI wieku”. W jego ramach powstał serwis, w którym archiwalne mapy Wojskowego Instytutu Geograficznego zostały zintegrowane z usługami geoportalu państwowego i Google Earth. Serwis ten jest projektem niekomercyjnym, a jego dane dostępne są nieodpłatnie (13), jednak w swoich zasobach posiada jedynie zestawione ze sobą podkłady rastrowe. Ponadto w serwisie istnieje możliwość porównywania tylko wybranej mapy archiwalnej ze stanem współczesnym. Nie ma możliwości zestawienia ze sobą poszczególnych horyzontów czasowych, a strona daje możliwość jedynie przeglądania map, a nie, jak w przypadku niniejszego projektu, zapoznania się z treścią merytoryczną.